Đường đồng mức là một đường trên bản đồ biểu thị một đường tưởng tượng trên bề mặt đất liền, tất cả các điểm của chúng đều ở cùng độ cao so với mặt phẳng chuẩn (thường được lấy là mực nước biển).
Đường đồng mức là gì?
Đường đồng mức (còn được gọi là đường bình độ hay đường đẳng cao) là đường được vẽ trên bản đồ địa hình để biểu thị độ cao hoặc độ lõm của mặt đất. Khoảng cách đường đồng mức là khoảng cách thẳng đứng hoặc chênh lệch độ cao giữa các đường đồng mức.
Nếu số lượng liên kết với các đường đồng mức cụ thể ngày càng tăng thì độ cao của địa hình cũng tăng lên. Nếu các số liên kết với các đường đồng mức giảm dần thì độ cao cũng giảm. Khi đường đồng mức tiếp cận dòng suối, hẻm núi hoặc khu vực thoát nước, các đường đồng mức sẽ quay ngược dòng. Sau đó, những dường này băng qua suối và quay trở lại dọc theo bờ đối diện của suối tạo thành hình chữ “v”. Đường viền tròn biểu thị đường thoát nước hoặc đường dẫn nước phẳng hơn hoặc rộng hơn. Các đường đồng mức có xu hướng bao quanh các khu vực nhỏ nhất trên đỉnh sườn núi, thường hẹp hoặc rất hạn chế về phạm vi không gian. Các điểm đường viền sắc nét biểu thị các đường gờ nhọn.
Ví dụ: Khoảng cách theo phương thẳng đứng giữa các đường đồng mức
Các đường đồng mức trong hình này cách đều nhau. Khoảng cách đều nhau cho thấy ngọn đồi có độ dốc đồng đều. Từ bản đồ đường đồng mức, có thể vẽ được một mặt cắt của địa hình.
Ý nghĩa của đường đồng mức
Ý nghĩa của đường đồng mức được đánh giá quan trọng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm địa lý, địa chất, meteorology, và nhiều lĩnh vực khác. Dưới đây là một số ý nghĩa quan trọng của đường đồng mức:
- Hiểu biết về địa hình: Đường đồng mức độ cao trên bản đồ topographic giúp người đọc bản đồ hiểu được cấu trúc địa hình, nhận biết các vùng núi, thung lũng, đỉnh đồi và sườn núi. Điều này rất hữu ích cho việc lập kế hoạch du lịch, điều hướng và nghiên cứu địa lý.
- Dự báo thời tiết: Trong dự báo thời tiết, việc sử dụng đường đồng mức áp suất không khí để dự đoán thời tiết là quan trọng. Các đường đồng mức áp suất giúp xác định vùng cao áp và vùng thấp áp, từ đó dự đoán thời tiết tại các vị trí cụ thể.
- Địa chất: Trong địa chất, đường đồng mức có thể biểu thị sự đồng nhất trong các giá trị đặc tính địa chất, chẳng hạn như độ mặn của nước dưới đất, nhiệt độ, hoặc đặc tính khác. Điều này có thể giúp trong việc tìm hiểu về tài nguyên nước dưới đất và sự phân bố của chúng.
- Điều hướng và định vị: Các đường đồng mức có thể được sử dụng để xác định vị trí hoặc hướng đi tại một điểm cụ thể. Điều này có ứng dụng trong các lĩnh vực như hàng không, hàng hải, và dẫn đường trên mặt đất.
- Quản lý tài nguyên: Trong lĩnh vực quản lý tài nguyên tự nhiên, đường đồng mức có thể giúp theo dõi và đo lường sự thay đổi trong các thuộc tính tài nguyên, chẳng hạn như mực nước dưới đất, để đảm bảo sử dụng tài nguyên bền vững.
Tóm lại, đường đồng mức có ý nghĩa quan trọng trong việc hiểu, dự đoán và quản lý môi trường, thời tiết, tài nguyên và vị trí trong nhiều khía cạnh của cuộc sống và khoa học.
>>> Tham khảo thêm: Kinh tuyến, vĩ tuyến và kinh tuyến trục các tỉnh tại Việt Nam
Tính chất của đường đồng mức
Các tính chất của đường đồng mức thể hiện trên bản đồ để phục vụ cho công việc khảo sát địa hình:
- Các đường đồng mức không giao nhau. Các điểm cùng nằm trên 1 đường đồng mức thì sẽ có cao độ giống như nhau.
- Các đường đồng mức gần nhau thể hiện độ dốc của địa hình, độ dốc càng lớn khi khoảng cách đường đồng mức càng gần.
- Độ cao của địa hình được thể hiện qua đường đồng mức, trên đường đồng mức sẽ thể hiện cho hình ảnh của núi đồi để người xem địa hình hiểu rõ.
- Những khu vực địa hình có độ dốc nhẹ sẽ được thể hiện bằng những đường đồng mức nằm cách xa nhau, càng xa thì độ dốc sẽ càng ít.
- Những đường đồng mức nằm kề sát nhau thì sẽ có sự chênh lệch cùng 1 giá trị cao độ cố định và nó được gọi là khoảng cao đều.
Ứng dụng của đường đồng mức
Đường đồng mức có nhiều ứng dụng quan trọng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của đường đồng mức:
- Địa lý và du lịch: Trong bản đồ địa lý, đường đồng mức độ cao giúp người ta nhận biết địa hình của một khu vực cụ thể. Điều này hữu ích cho việc lập kế hoạch du lịch, điều hướng và định vị vị trí.
- Dự báo thời tiết: Trong dự báo thời tiết, việc sử dụng đường đồng mức áp suất giúp trong việc dự đoán thời tiết. Các đường đồng mức áp suất không khí giúp xác định các vùng áp suất khác nhau và chuyển động của khối không khí, từ đó dự đoán thời tiết.
- Địa chất: Trong địa chất, đường đồng mức có thể biểu thị các giá trị đặc tính địa chất như độ mặn của nước dưới đất, nhiệt độ, độ mặn, hay đặc tính khác tại các điểm trên bề mặt địa chất. Điều này có ứng dụng trong nghiên cứu tài nguyên nước dưới đất và sự phân bố của chúng.
- Dẫn đường và Điều hướng: Đường đồng mức có thể được sử dụng để xác định vị trí hoặc hướng đi tại một điểm cụ thể. Điều này có ứng dụng trong các lĩnh vực như hàng không, hàng hải và dẫn đường trên mặt đất.
- Quản lý tài nguyên tự nhiên: Các đường đồng mức có thể được sử dụng để theo dõi và đo lường sự thay đổi trong các thuộc tính tài nguyên tự nhiên, chẳng hạn như mực nước dưới đất, để đảm bảo sử dụng tài nguyên bền vững.
- Xây dựng và Kỹ thuật: Trong xây dựng và kỹ thuật, đường đồng mức thường được sử dụng để xác định mức độ cao tại các điểm cụ thể trong dự án xây dựng, giúp đảm bảo rằng các công trình được xây dựng đúng mực và an toàn.
- Nông nghiệp: Đường đồng mức có thể được sử dụng để quản lý tưới tiêu và dự báo nhu cầu nước cho các vùng trồng trọt. Điều này giúp tối ưu hóa sử dụng tài nguyên nước và tăng năng suất trong nông nghiệp.
Cách vẽ đường đồng mức
Bạn có thể dễ dàng tạo các đường đồng mức chỉ bằng một nút bấm trong phần mềm CAD hoặc GIS thông qua máy toàn đạc điện tử. Nhưng nếu bạn muốn vẽ nó bằng tay thì sao?
Đầu tiên, bạn phải chọn một khoảng đường viền. Ví dụ: chúng ta sẽ sử dụng khoảng cách đường đồng mức là 10 mét. Vì vậy, điều này có nghĩa là cứ 10 mét sẽ có một đường viền.
Giữa các điểm chuyển tiếp của 10 (30, 40, 50,…), hãy thêm điểm đánh dấu vào vị trí vẽ đường.
Bây giờ chúng ta đã có các điểm để kết nối, hãy vẽ các đường đồng mức mượt mà cho mỗi khoảng. Về cơ bản, chúng ta đang kết nối các điểm bằng các đường thẳng.
Hãy nhớ rằng đây là ước tính tốt nhất về vị trí vẽ đường đồng mức. Vẽ đường đồng mức bằng phần mềm GIS sẽ là cách chính xác nhất để tạo đường viền một cách tự động.Đường đồng mức trong khảo sát địa hình
Đường đồng mức trong bản đồ khảo sát địa hình giúp thể hiện cao độ trung gian. Ngoài ra, đường đồng mức còn được ứng dụng để làm minh họa cho những cấu trúc như đập, cầu vượt hoặc các làn đường. Nhờ có đường đồng mức trong khảo sát địa hình giúp hỗ trợ việc đọc bản đồ địa hình trở nên dễ dàng hơn.
Với công việc đo đạc những diện tích đất phục vụ cho nhu cầu khảo sát và thiết kế quy hoạch, các kỹ sư có thể nhìn vào bản đồ với các đường đồng mức để tính toán. Thông qua bản đồ để đưa ra những phương án và kế hoạch cụ thể nhằm phục vụ mục đích cải tạo, khai thác hoặc xây dựng trên địa hình mặt đất đã được tiến hành khảo sát.
>>> Một số bài viết liên quan: Đo EDM là gì? Tìm hiểu về đo EDM trong ngành trắc địa bản đồ
Bài viết đã giải đáp thông tin đường đồng mức là gì và các vấn đề liên quan. Hy vọng những thông tin Geotech Global tổng hợp trên hữu ích với bạn đọc. Nếu bạn đọc đang quan tâm hoặc công tác trong lĩnh vực trắc địa, hãy tham khảo các sản phẩm liên quan như:
